ΚΥΚΛΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Η θέση για μια νέα ριζοσπαστική τομή περιφερειακής αποκέντρωσης σε συνδυασμό με ένα επιτελικό κεντρικό κράτος και ακόμη πιο ενισχυμένους (και λιγότερους) δήμους, εκφράζεται κατ΄επανάληψη στο προγραμματικό κείμενο, σε συμφωνία με τις αποφάσεις του Συνεδρίου και του Εθνικού Συμβουλίου, στο θέμα αυτό.
Αν θεωρήσουμε τα προγραμματικά κείμενα, στις επιμέρους ενότητές τους (παιδεία, υγεία, δημόσια διοίκηση κλπ.) ως ¨οριζόντιες¨ πολιτικές, τότε μπορούμε να ονομάσουμε τις γεωγραφικές πολιτικές, ¨κάθετες¨ πολιτικές του προγράμματος.
Η ¨καθετοποίηση¨ του Προγράμματος προβλέπεται να γίνει σε Περιφερειακές Συνδιασκέψεις, μετά το Προγραμματικό Συνέδριο, ώστε να αποτελούν εξειδίκευση των αποφάσεών του. Αυτό σημαίνει ότι στις Αποφάσεις του Προγραμματικού Συνεδρίου πρέπει να περιέχονται με σαφήνεια όλοι οι αναγκαίοι όροι και προϋποθέσεις υλοποίησης του γεωγραφικού, ¨καθετοποιημένου¨ τμήματος του Προγράμματος. Αν δεν γίνει αυτό ΤΩΡΑ, οι Περιφερειακές Συνδιασκέψεις θα ¨σκοντάψουν¨ σε πολύ κρίσιμα θέματα και δεν θα πετύχουν τους επιδιωκόμενους στόχους.
Π.χ. Βασικές προϋποθέσεις υλοποίησης της νέας ριζοσπαστικής τομής της περιφερειακής αποκέντρωσης ανάμεσα σε άλλες, είναι η διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια της αυτοδιοίκησης.
Σχετικά με το θέμα αυτό η Απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου για την Αυτοδιοίκηση (..ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΑΠΟΦΑΣΗ Ε.Σ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ.doc) προβλέπει :
¨ α) Την κατανομή αρμοδιοτήτων:
15. Για να λειτουργήσει ένα σύγχρονο μοντέλο διακυβέρνησης πρέπει εξ αρχής να κωδικοποιηθεί, να επανακαθοριστεί το σύνολο των αρμοδιοτήτων και να κατανεμηθεί μεταξύ κράτους και επιπέδων αυτοδιοίκησης. Με βάση τις αδιαπραγμάτευτες αρχές της εγγύτητας και της επικουρικότητας, προσδιορίζουμε ποιες αρμοδιότητες ασκούνται αυτοτελώς και πλήρως σε κάθε επίπεδο αυτοδιοικητικών θεσμών και ποιες ασκεί το επιτελικό κράτος.
16. Είναι καιρός για να εμπιστευτούμε τις δυνάμεις της Αυτοδιοίκησης, της Περιφέρειας και να τους δώσουμε την αρμοδιότητα, τους πόρους και τα μέσα αλλά και την ευθύνη να ασκήσουν χάριν των πολιτών κρατικές αρμοδιότητες που μπορούν να ασκηθούν με ικανοποιητικότερο τρόπο από την Αυτοδιοίκηση, πιο κοντά στο πολίτη.
Τομείς όπως η παιδεία, η κοινωνική πολιτική, η προστασία του περιβάλλοντος, η προστασία της εργασίας, η προστασία και ενημέρωση του καταναλωτή, η κοινωνική ενσωμάτωση των μεταναστών, ο πολιτισμός και ο τουρισμός αλλά και ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης πρέπει να αποτελούν τον πυρήνα της δράσης της αυτοδιοίκησης.
Στην αυτοδιοίκηση ανατίθενται επίσης τα περιφερειακά αναπτυξιακά προγράμματα, η εξειδίκευση περιφερειακών πολιτικών, η παροχή κοινωνικών υπηρεσιών και η εξυπηρέτηση των πολιτών, η αξιοποίηση των περιβαλλοντικών και πλουτοπαραγωγικών πόρων, η εφαρμογή πολιτικών στους παραγωγικούς τομείς της οικονομίας και τα προγράμματα τοπικής ανάπτυξης.
17. Στο κράτος παραμένουν, η εξωτερική πολιτική και ασφάλεια της χώρας , τα δημόσια οικονομικά, η δικαιοσύνη, οι βασικοί τομείς του εθνικού και περιφερειακού σχεδιασμού της ανάπτυξης, της κοινωνικής πολιτικής και της παιδείας, ο εθνικός σχεδιασμός πολιτικής προστασίας, η διασφάλιση των δημοσίων αγαθών και οι ελεγκτικοί και εποπτικοί μηχανισμοί.
Στη βάση αυτής της κατανομής σχεδιάζεται η διοικητική συγκρότηση της χώρας.

β) Την οικονομική αυτοτέλεια:
18. Η νέα κατανομή αρμοδιοτήτων πρέπει να συνοδεύεται από την καθιέρωση αυτοτελών πόρων για την άσκηση των αρμοδιοτήτων κάθε επιπέδου. Στο πλαίσιο μιας ριζικής φορολογικής μεταρρύθμισης και αναμόρφωσης του δημοσιονομικού συστήματος προσδιορίζεται συγκεκριμένο ποσοστό επί των δημοσίων εσόδων που αποδίδονται απευθείας στην Αυτοδιοίκηση και εξασφαλίζουν την αυτοτέλεια των πόρων. Ποσοστό που διαμορφώνει ένα ισχυρό, πραγματικό και μετρήσιμο δείκτη αποκέντρωσης. Ταυτόχρονα, για να ενισχυθούν οι μειονεκτούσες περιοχές, στο κέντρο αλλά και την περιφέρεια, επιβάλλεται η ύπαρξη ενός Εθνικού Ταμείου Συνοχής και Σύγκλισης το οποίο θα παρεμβαίνει διορθωτικά. Αυτό το ρόλο πρέπει να παίξουν οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι.
Παράλληλα, με σειρά θεσμικών μέτρων επιδιώκουμε τη μείωση του λειτουργικού κόστους της Αυτοδιοίκησης, επανασχεδιάζοντας όργανα, διαδικασίες και πολιτικές¨.
Είναι σαφές ότι η Εισήγηση στο Προγραμματικό Συνέδριο πρέπει υποχρεωτικά να περιέχει τα κρίσιμα και βασικά σημεία των Αποφάσεων του Ανώτατου Οργάνου (μεταξύ δύο Συνεδρίων του ΠΑΣΟΚ), του Εθνικού Συμβουλίου.
Επομένως :
1. Η πρόταση της Επιτροπής Προγράμματος πρέπει να συμπεριλάβει κατ΄αρχήν τα παραπάνω σημεία της Απόφασης του Ε.Σ. ως έχουν.
Αυτό όμως, παρόλο που είναι αναγκαία προϋπόθεση, δεν είναι ικανή, για να ληφθεί μια απόφαση στο Προγραμματικό Συνέδριο (ΠΡΟΣΥΝ), που θα πηγαίνει τα πράγματα ένα βήμα μπροστά.
Επομένως :
2. Η Απόφαση του ΠΡΟΣΥΝ, για να υλοποιεί τις μέχρι τώρα Αποφάσεις, πρέπει να συμεριλαμβάνει και όλα εκείνα που προβλέπουν τα παραπάνω σημεια :
¨να κωδικοποιηθεί, να επανακαθοριστεί το σύνολο των αρμοδιοτήτων και να κατανεμηθεί μεταξύ κράτους και επιπέδων αυτοδιοίκησης. Με βάση τις αδιαπραγμάτευτες αρχές της εγγύτητας και της επικουρικότητας, προσδιορίζουμε ποιες αρμοδιότητες ασκούνται αυτοτελώς και πλήρως σε κάθε επίπεδο αυτοδιοικητικών θεσμών και ποιες ασκεί το επιτελικό κράτος¨.
¨Τομείς όπως η παιδεία, η κοινωνική πολιτική, η προστασία του περιβάλλοντος, η προστασία της εργασίας, η προστασία και ενημέρωση του καταναλωτή, η κοινωνική ενσωμάτωση των μεταναστών, ο πολιτισμός και ο τουρισμός αλλά και ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης πρέπει να αποτελούν τον πυρήνα της δράσης της αυτοδιοίκησης¨.
¨Στην αυτοδιοίκηση ανατίθενται επίσης τα περιφερειακά αναπτυξιακά προγράμματα, η εξειδίκευση περιφερειακών πολιτικών, η παροχή κοινωνικών υπηρεσιών και η εξυπηρέτηση των πολιτών, η αξιοποίηση των περιβαλλοντικών και πλουτοπαραγωγικών πόρων, η εφαρμογή πολιτικών στους παραγωγικούς τομείς της οικονομίας και τα προγράμματα τοπικής ανάπτυξης¨.
¨Στο κράτος παραμένουν, η εξωτερική πολιτική και ασφάλεια της χώρας , τα δημόσια οικονομικά, η δικαιοσύνη, οι βασικοί τομείς του εθνικού και περιφερειακού σχεδιασμού της ανάπτυξης, της κοινωνικής πολιτικής και της παιδείας, ο εθνικός σχεδιασμός πολιτικής προστασίας, η διασφάλιση των δημοσίων αγαθών και οι ελεγκτικοί και εποπτικοί μηχανισμοί¨.
¨Η νέα κατανομή αρμοδιοτήτων πρέπει να συνοδεύεται από την καθιέρωση αυτοτελών πόρων για την άσκηση των αρμοδιοτήτων κάθε επιπέδου. Στο πλαίσιο μιας ριζικής φορολογικής μεταρρύθμισης και αναμόρφωσης του δημοσιονομικού συστήματος προσδιορίζεται συγκεκριμένο ποσοστό επί των δημοσίων εσόδων που αποδίδονται απευθείας στην Αυτοδιοίκηση και εξασφαλίζουν την αυτοτέλεια των πόρων. Ποσοστό που διαμορφώνει ένα ισχυρό, πραγματικό και μετρήσιμο δείκτη αποκέντρωσης. Ταυτόχρονα, για να ενισχυθούν οι μειονεκτούσες περιοχές, στο κέντρο αλλά και την περιφέρεια, επιβάλλεται η ύπαρξη ενός Εθνικού Ταμείου Συνοχής και Σύγκλισης το οποίο θα παρεμβαίνει διορθωτικά. Αυτό το ρόλο πρέπει να παίξουν οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι¨.
Αν αυτά δεν γίνουν ΤΩΡΑ, είναι βέβαιο ότι μετά το ΠΡΟΣΥΝ δεν θα μπορούν να γίνουν, γιατί ¨δεν θα τα έχει προβλέψει η Απόφαση¨&
ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΜΠΡΟΣΤΑ, ΘΑ ΕΧΟΥΜΕ ΔΥΟ ΒΗΜΑΤΑ ΠΙΣΩ !
Ποιός όμως θα τα κάνει όλα αυτά ; Εδώ είναι ο κρίσιμος ρόλος των δυνάμεων της Περιφέρειας και του Κινήματος για την Αποκέντρωση και την Αυτοδιοίκηση. Πρέπει ΤΩΡΑ να εργαστούν και στο ΠΡΟΣΥΝ να εξασφαλίσουν ότι θα υλοποιηθούν οι μέχρι τώρα αποφάσεις. Η Αποκέντρωση και η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση δεν είναι κάτι που θα ¨προσφερθεί¨. Αντίθετα απαιτεί συνεχή εγρήγορση και συστηματική προσπάθεια, ώστε σε κάθε κρίσιμη καμπή να πετυχαίνεται το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Τώρα είμαστε στη φάση της κατάρτισης του Προγράμματός. Η ανοιχτή στους πολίτες συμμετοχική διαδικασία, ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΠΟ ΤΗ Ν.Δ., θα μείνει απλός ισχυρισμός στο ζήτημα αυτό, αν δεν αξιοποιηθεί από τις δυνάμεις της Περιφέρειας και του Κινήματος για την Αποκέντρωση και την Αυτοδιοίκηση.
Αν δεν πάμε μπροστά στην πιο σημαντική πτυχή του Προγράμματός μας, το ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ και ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ, δεν θα μείνει πίσω και η νέα επαγγελία για τη ΔΙΚΑΙΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ;
Μήπως στην περίπτωση αυτή, η διαμάχη μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ περιοριστεί στο ποιος ¨θα δώσει¨ περισσότερα ; Μήπως τότε η διαφορά μεταξύ των δύο κομμάτων περιοριστεί σε θέματα ποσοτικά και όχι ποιοτικά, ενισχύοντας τις απόψεις του τύπου ¨όλοι ίδιοι είναι¨;
Το ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ και ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ, είναι ΝΕΟ λόγω της νέας τομής Αποκέντρωσης (Επιτελικό Κράτος, Αιρετή Περιφέρεια, Ισχυρος Δήμος), κυρίως όμως είναι ΑΛΛΟ ΜΟΝΤΕΛΟ από εκείνο του κόμματος της συντήρησης, της Ν.Δ.
Είναι ΑΛΛΟ, γιατί ενισχύει ακόμη περισσότερο τους πολίτες και την κοινωνία σε βάρος του ελληνικού συγκεντρωτικού και πελατειακού κράτους, το οποίο εμποδίζει την ανάπτυξη της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.
Αρκεί όμως η παραπάνω διατύπωση της Απόφασης του Ε.Σ. ;
¨Είναι καιρός για να εμπιστευτούμε τις δυνάμεις της Αυτοδιοίκησης, της Περιφέρειας και να τους δώσουμε την αρμοδιότητα, τους πόρους και τα μέσα αλλά και την ευθύνη να ασκήσουν χάριν των πολιτών κρατικές αρμοδιότητες που μπορούν να ασκηθούν με ικανοποιητικότερο τρόπο από την Αυτοδιοίκηση, πιο κοντά στο πολίτη¨
Σαφώς όχι. Πρέπει και οι δυνάμεις της Αυτοδιοίκησης, της Περιφέρειας, να αποδείξουν για μια ακόμη φορά την ικανότητά τους να δικαιώσουν την εμπιστοσύνη αυτή, προτείνοντας ΤΩΡΑ τις αναγκαίες εξειδικεύσεις και εξασφαλίζοντας την υπερψήφισή τους στο ΠΡΟΣΥΝ.

Αρκεί όμως και αυτό ; σαφώς όχι. Πρέπει και το ΠΡΟΣΥΝ να πάρει με σαφήνεια τις σχετικές αποφάσεις, αλλοιώς θα μείνει μετέωρη και σε ένα βαθμό υποκριτική η αυτοκριτική αναφορά της Απόφασης του Ε.Σ. :
¨ 6. Στην πορεία αυτή, βέβαια, έγιναν και λάθη, υπήρξαν καθυστερήσεις και παραλήψεις.
Φαινόμενα κυβερνητισμού, διαχειριστικές λογικές της γραφειοκρατίας έθεσαν εμπόδια στην υλοποίηση της πολιτικής μας, ενώ αρκετές φορές κυριάρχησε η λογική της απλής αποσυγκέντρωσης και όχι της αποκέντρωσης του κράτους με την αυτοδιοίκηση.
Δεν στηρίξαμε επαρκώς την αυτοδιοίκηση με αυτοτελείς πόρους, για να μπορέσει να σηκώσει το βάρος των μεταφερόμενων αρμοδιοτήτων.
Υπήρξαν αδυναμίες στην ριζική και αποτελεσματική διασφάλιση της διαφάνειας και την αντιμετώπιση της διαφθοράς στη Διοίκηση και στην Αυτοδιοίκηση.
Δεν αξιοποιήσαμε όσο θα ήταν δυνατό κορυφαίους σταθμούς, όπως τη Συνταγματική αναθεώρηση του 2001, παρότι με αυτή πραγματοποιήθηκαν σημαντικά βήματα για την αυτοδιοίκηση.
7. Η εμπειρία μας έχει εμπλουτίσει σε δύναμη και ωριμότητα. Συνεχίζουμε με δημιουργικές πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις στο χώρο της Αποκέντρωσης και της Αυτοδιοίκησης.
Είμαστε έτοιμοι να ανοίξουμε ένα νέο ελπιδοφόρο μεταρρυθμιστικό κύκλο τομών και αλλαγών για την αναζωογόνηση των θεσμών, την ικανοποίηση των αναπτυξιακών αναγκών της χώρας και την εξυπηρέτηση των πολιτών¨.
Το αν και πόσο είμαστε έτοιμοι πρέπει να το δείχνουμε σε κάθε ένα βήμα μας. Στο διάστημα αυτό κατά την κατάρτιση του Προγράμματος. Στη συνέχεια με την Απόφαση του ΠΡΟΣΥΝ και μετά με την υλοποίησή του ως κυβέρνηση.

ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ως ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ως ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ως ΧΩΡΑ, ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΒΗΜΑ ΜΠΡΟΣΤΑ.