ΤΟ ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

( Κώστας Νικολόπουλος - 22 Απριλίου 2007 )

Η συζήτηση για ένα νέο Μοντέλο Διακυβέρνησης, συγκρότησης του Κράτους και περιφερειακής διάρθρωσης της χώρας, συνεχίζεται στο ΠΑΣΟΚ εδώ και χρόνια και βέβαια και μετά τις τελευταίες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες που έκανε ως Κυβέρνηση. Σήμερα οι προσπάθειες αυτές, όσο θετικές και αν υπήρξαν για την εποχή τους, φαίνονται ημιτελείς και ανεπαρκείς να δώσουν απαντήσεις στις σύγχρονες απαιτήσεις για ισχυρή οικονομία, ισόρροπη και αειφόρο ανάπτυξη, δίκαιη κοινωνία, αποτελεσματικό Κράτος, διαφάνεια, αξιοκρατία και ουσιαστική συμμετοχή και έλεγχο του Πολίτη.
Τέσσερις είναι οι αιτίες για τη σημερινή κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την αναποτελεσματικότητα, την κακή ποιότητα υπηρεσιών, την ανάπτυξη της διαφθοράς και την αδιαφορία για τις ανάγκες του Πολίτη.
Η πρώτη είναι η ανισόρροπη κατανομή αρμοδιοτήτων προς την πλευρά της Κεντρικής Διοίκησης τόσο στο σχεδιασμό αλλά και στην υλοποίηση των πολιτικών. Η δεύτερη είναι η σύγχυση, η ασάφεια και η διάχυση των ίδιων αρμοδιοτήτων στις διαφορετικές βαθμίδες της Διοίκησης. Η Τρίτη είναι ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας των υπηρεσιών, η απουσία επιτεύξιμων στόχων και η ανυπαρξία κριτηρίων αξιολόγησης τους. Η τέταρτη είναι η τοπικιστική και ιδιοκτησιακή αντίληψη που οδηγεί στον κατακερματισμό γεωγραφικών, πολιτισμικών και παραγωγικών ενοτήτων, με αποτέλεσμα ανίσχυρα σχήματα που ανταγωνίζονται μεταξύ τους, αντί να σχεδιάζουν και να υλοποιούν ενιαία.
Σήμερα πρέπει να προτείνουμε ένα νέο τολμηρό και ρηξικέλευθο Μοντέλο Διακυβέρνησης με ξεκάθαρες και συγκεκριμένες δεσμεύσεις.

• Το Κεντρικό Κράτος πρέπει να μετατραπεί σε στρατηγείο Ανάπτυξης με επιτελικές και προγραμματικές αρμοδιότητες μόνο.
• Λίγες σε αριθμό (5) και μεγάλες σε μέγεθος Περιφέρειες, με βάση τον πληθυσμό και τις παραγωγικές δυνατότητες τους για να υπάρχει η δυνατότητα σοβαρού περιφερειακού αναπτυξιακού σχεδιασμού.
• Αιρετός Περιφερειάρχης και αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο, για να έχουν την απαραίτητη δημοκρατική νομιμοποίηση από τους Πολίτες και χειραφέτηση από την Κεντρική Διοίκηση.
• Οι Περιφέρειες έχουν τις αρμοδιότητες του σχεδιασμού και της υλοποίησης των περιφερειακών πολιτικών ανάπτυξης. Οι αρμοδιότητες αυτές μεταφέρονται από τα Υπουργεία στις Περιφέρειες.
• Οι Νομαρχίες καταργούνται και οι υπηρεσίες τους μεταφέρονται στις Περιφέρειες εκτός από αυτές που σχετίζονται με την καθημερινότητα του Πολίτη και μεταφέρονται στους Δήμους.
• Μείωση του αριθμού των Δήμων περίπου σε 300. Οι Δήμοι πρέπει να αποκτήσουν τα απαραίτητα μεγέθη για να μπορούν σχεδιάζουν και να υλοποιούν.
• Οι Δήμοι έχουν την ευθύνη σχεδιασμού και υλοποίησης τοπικών πολιτικών, καθώς και τους τομείς που σχετίζονται με την καθημερινότητα του Πολίτη.
• Διασφαλίζεται η οικονομική αυτοτέλεια και των τριών επιπέδων της Διοίκησης. Η κατανομή γίνεται κατά 1/3 στην Κεντρική Διοίκηση, 1/3 στις Περιφέρειες και 1/3 στους Δήμους.
• Οι αρμοδιότητες ξεκινούν και ολοκληρώνονται σε κάθε επίπεδο. Δεν υπάρχει σύγχυση και επικάλυψη από διαφορετικά επίπεδα της Διοίκησης για το ίδιο αντικείμενο.
Θεσπίζονται ατομικοί και συλλογικοί στόχοι σε όλες τις υπηρεσίες, με παράλληλη καθιέρωση κινήτρων αποδοτικότητας.
• Καθιερώνεται η αξιολόγηση του έργου και της επίτευξης των στόχων των υπηρεσιών, με στόχο τη δυνατότητα σχεδιασμού παρεμβάσεων βελτίωσης τους.
• Καθιερώνονται θητείες σε όλα τα αξιώματα της Διοίκησης για την αποφυγή καθεστωτικών φαινομένων με όλα τα γνωστά αρνητικά αποτελέσματα.
• Θεσμοθετούνται τα Περιφερειακά και τοπικά δημοψηφίσματα για τις σημαντικές αποφάσεις.
• Οι τοπικοί κοινωνικοί και παραγωγικοί φορείς και οι Μ.Κ.Ο καθιερώνονται σε θεσμικούς συνομιλητές της Διοίκησης.
• Καθιερώνεται η κοινωνική λογοδοσία.
• Θεσπίζονται τα αιρετά τοπικά συμβούλια με δυνατότητα συμμετοχής και ελέγχου.
• Δημοσιοποίηση όλων των αποφάσεων και των τριών επιπέδων της Διοίκησης, εντός ορισμένου χρόνου στην ιστοσελίδα τους με στόχο τη Διαφάνεια.
• Στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη καθιερώνεται η Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση με αιρετό Πρόεδρο και Συμβούλιο. Ειδικότερα για τη Θεσσαλονίκη μειώνεται ο αριθμός των Δήμων του πολεοδομικού συγκροτήματος σε 4.