Λάθος συνταγή, άρθρο του Παύλου Τσίμα στα ΝΕΑ

Τα µαθήµατα από το κραχ του 1929 και της κρίσης του 2008 λησµονήθηκαν και οι αγορές εξακολουθούν να τραβούν από τη µύτη τις πολιτικές ηγεσίες. Η βρετανική τράπεζα Barclay’s ανακοίνωσε πριν από λίγες µέρες ότι ο επικεφαλής της, ονόµατι Μποµπ Ντεµοντέ, έλαβε για το 2010, επιπλέον του µισθού του, ένα µπόνους 6,5 εκατοµµυρίων λιρών.

Η είδηση µπορεί να διαβαστεί µε πολλούς τρόπους.

Η αισιόδοξη ανάγνωση: Η ανάκαµψη της διεθνούς οικονοµίας έχει πια εµπεδωθεί, ο καιρός των τύψεων και των ενοχών για τις τράπεζες έχει περάσει, ο καιρός των παχιών αγελάδων επέστρεψε µαζί µε τα χρυσά µπόνους των χρυσών παιδιών.

Η θυµωµένη ανάγνωση: Την ώρα που η βρετανική κυβέρνηση επιβάλλει αιµατηρές περικοπές στις δηµόσιες δαπάνες και στους µισθούς των υπαλλήλων, προκειµένου να περικόψει γρήγορα το δηµόσιο έλλειµµα (το οποίο δηµιουργήθηκε όταν η προηγούµενη κυβέρνηση των Εργατικών διοχέτευσε δηµόσιο χρήµα για να σώσει τις καταρρέουσες τράπεζες και να κρατήσει ζωντανή την οικονοµία), εκείνοι που κυρίως ευθύνονται για την οικονοµική συµφορά συνεχίζουν το πάρτι. Εξοργιστικό – ιδίως αν λάβει κανείς υπόψη ότι τα κέρδη των επιχειρήσεων στη Βρετανία αυξήθηκαν κατά 14 δισ. λίρες το 2010, ενώ τα συνολικά εισοδήµατα από µισθωτή εργασία µειώθηκαν την ίδια χρονιά κατά 2 δισ.

Η απαισιόδοξη ανάγνωση: Το πάθηµα του 2008 δεν έγινε ακόµη µάθηµα. Οι παλιοί τρόποι και κανόνες, οι παλιές ιδέες και οι ίδιοι παλιοί άνθρωποι που οδήγησαν την παγκόσµια οικονοµία στο χείλος του γκρεµού ορίζουν ακόµη τις τύχες της – προετοιµάζοντας, όπως πολλοί φοβούνται, τη δεύτερη βύθιση, την υποτροπή της κρίσης, το επόµενο κεφάλαιο της τραγωδίας.

Την επαύριο της κατάρρευσης, στα τέλη του 2008, οι περισσότεροι (ακόµη και ο ίδιος ο κ. Γκρίνσπαν) οµολογούσαν ότι το µοντέλο της τριακονταετούς φιλελεύθερης απορρύθµισης απέτυχε και πρέπει να αναθεωρηθεί. Οτι, εν τέλει, «οι αγορές (δεν) ξέρουν καλύτερα». Οτι η υπερβολική διόγκωση του χρηµατοπιστωτικού τοµέα (οι αξίες του οποίου είχαν φθάσει να αντιπροσωπεύουν το τριπλάσιο του παγκόσµιου ΑΕΠ) είχε πάρει διαστάσεις φούσκας. Κι ότι θα έπρεπε να ανακαλύψουµε ξανά τη σοφία των πρώτων δεκαετιών µετά την προηγούµενη µεγάλη κρίση – το κραχ του 1929. Οι νεο-κεϊνσιανοί οικονοµολόγοι, όπως ο Κρούγκµαν και ο Στίγκλιτς, έγιναν περιζήτητοι ευαγγελιζόµενοι τον λόγο του µεταπολεµικού κοινωνικού συµβολαίου. Σύµφωνα µε το οποίο, τα βασικά διδάγµατα από την καταστροφή του 1929 (και όσα φρικτά την ακολούθησαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στα πεδία των µαχών) είναι δύο: ότι οι αγορές του χρήµατος πρέπει να βρίσκονται υπό δηµόσια ρύθµιση και εποπτεία και ότι το µεγάλο άνοιγµα της ψαλίδας των κοινωνικών ανισοτήτων, η διεύρυνση της ανισότητας ανάµεσα στο πλουσιότερο και το φτωχότερο τµήµα της κοινωνίας (όπως συνέβη στα «χρυσά χρόνια» που προηγήθηκαν του κραχ του 1929, αλλά και της κρίσης του 2008) είναι – σύµφωνα µε την κλασική ανάλυση του Κένεθ Γκαλµπρέιθ – η οδός της απώλειας που οδηγεί µε µαθηµατική βεβαιότητα στο κραχ.

Αλλά τα µαθήµατα φαίνεται πως λησµονήθηκαν ξανά. Ο κόσµος του χρήµατος – και οι «οίκοι αξιολόγησης» που τον κουρδίζουν – παραµένει τόσο αρρύθµιστος όσο ήταν και πριν δούµε το πτώµα της Λίµαν. Οι «αγορές» εξακολουθούν να τραβούν από τη µύτη τις πολιτικές ηγεσίες. Οι πολιτικές λιτότητας που εφαρµόζονται σε καιρό ύφεσης και υψηλής ανεργίας είναι στον αντίποδα της κεϊνσιανής συνταγής (και οδηγούν σε αδιέξοδα). Και οι εισοδηµατικές ανισότητες συνεχίζουν να διευρύνονται στα χρόνια της κρίσης(στη Γερµανία, για παράδειγµα, σύµφωνα µε τον «Economist», αυξήσεις µισθών ύψους 36 δισ., το 2010, αναλογούν σε αυξήσεις κερδών ύψους 113 δισ.).

Συµπέρασµα: Στραβά αρµενίζει ο κόσµος µας. Λάθος συνταγή εφαρµόζουµε µάλλον. Και δυσάρεστες εκπλήξεις µας περιµένουν, αν δεν αλλάξει η συνταγή.

Υστερόγραφο: Ακόµη και οι πιο πούροι κεϊνσιανοί αναλυτές, πάντως, εξαιρούν την Ελλάδα από την ανάλυση αυτή. Στα µάτια τους παραµένουµε µια µοναδική, αξιοθρήνητη περίπτωση δηµοσιονοµικής ανευθυνότητας, µια χώρα που, µέσα σε πέντε µόλις χρόνια, διπλασίασε τις πρωτογενείς κρατικές δαπάνες (χωρίς να βελτιώσει τις κοινωνικές υπηρεσίες ή να κάνει επενδύσεις) και υπερδιπλασίασε το χρέος της (ενώ κατέρρεε η παραγωγικότητα της οικονοµίας της)....

Διαβάστε περισσότερα!

Κύκλος και τετράγωνο

Είναι η αρχή του κειμένου για την εμφάνιση της πρώτης προσσέγισης Από εδώ πρέπει να έχει αρχίσει η εμφάνιση και του υπολοίπου κειμένου

Διαβάστε περισσότερα!

ΤΟ ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

( Κώστας Νικολόπουλος - 22 Απριλίου 2007 )

Η συζήτηση για ένα νέο Μοντέλο Διακυβέρνησης, συγκρότησης του Κράτους και περιφερειακής διάρθρωσης της χώρας, συνεχίζεται στο ΠΑΣΟΚ εδώ και χρόνια και βέβαια και μετά τις τελευταίες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες που έκανε ως Κυβέρνηση. Σήμερα οι προσπάθειες αυτές, όσο θετικές και αν υπήρξαν για την εποχή τους, φαίνονται ημιτελείς και ανεπαρκείς να δώσουν απαντήσεις στις σύγχρονες απαιτήσεις για ισχυρή οικονομία, ισόρροπη και αειφόρο ανάπτυξη, δίκαιη κοινωνία, αποτελεσματικό Κράτος, διαφάνεια, αξιοκρατία και ουσιαστική συμμετοχή και έλεγχο του Πολίτη.
Τέσσερις είναι οι αιτίες για τη σημερινή κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την αναποτελεσματικότητα, την κακή ποιότητα υπηρεσιών, την ανάπτυξη της διαφθοράς και την αδιαφορία για τις ανάγκες του Πολίτη.
Η πρώτη είναι η ανισόρροπη κατανομή αρμοδιοτήτων προς την πλευρά της Κεντρικής Διοίκησης τόσο στο σχεδιασμό αλλά και στην υλοποίηση των πολιτικών. Η δεύτερη είναι η σύγχυση, η ασάφεια και η διάχυση των ίδιων αρμοδιοτήτων στις διαφορετικές βαθμίδες της Διοίκησης. Η Τρίτη είναι ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας των υπηρεσιών, η απουσία επιτεύξιμων στόχων και η ανυπαρξία κριτηρίων αξιολόγησης τους. Η τέταρτη είναι η τοπικιστική και ιδιοκτησιακή αντίληψη που οδηγεί στον κατακερματισμό γεωγραφικών, πολιτισμικών και παραγωγικών ενοτήτων, με αποτέλεσμα ανίσχυρα σχήματα που ανταγωνίζονται μεταξύ τους, αντί να σχεδιάζουν και να υλοποιούν ενιαία.
Σήμερα πρέπει να προτείνουμε ένα νέο τολμηρό και ρηξικέλευθο Μοντέλο Διακυβέρνησης με ξεκάθαρες και συγκεκριμένες δεσμεύσεις.

• Το Κεντρικό Κράτος πρέπει να μετατραπεί σε στρατηγείο Ανάπτυξης με επιτελικές και προγραμματικές αρμοδιότητες μόνο.
• Λίγες σε αριθμό (5) και μεγάλες σε μέγεθος Περιφέρειες, με βάση τον πληθυσμό και τις παραγωγικές δυνατότητες τους για να υπάρχει η δυνατότητα σοβαρού περιφερειακού αναπτυξιακού σχεδιασμού.
• Αιρετός Περιφερειάρχης και αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο, για να έχουν την απαραίτητη δημοκρατική νομιμοποίηση από τους Πολίτες και χειραφέτηση από την Κεντρική Διοίκηση.
• Οι Περιφέρειες έχουν τις αρμοδιότητες του σχεδιασμού και της υλοποίησης των περιφερειακών πολιτικών ανάπτυξης. Οι αρμοδιότητες αυτές μεταφέρονται από τα Υπουργεία στις Περιφέρειες.
• Οι Νομαρχίες καταργούνται και οι υπηρεσίες τους μεταφέρονται στις Περιφέρειες εκτός από αυτές που σχετίζονται με την καθημερινότητα του Πολίτη και μεταφέρονται στους Δήμους.
• Μείωση του αριθμού των Δήμων περίπου σε 300. Οι Δήμοι πρέπει να αποκτήσουν τα απαραίτητα μεγέθη για να μπορούν σχεδιάζουν και να υλοποιούν.
• Οι Δήμοι έχουν την ευθύνη σχεδιασμού και υλοποίησης τοπικών πολιτικών, καθώς και τους τομείς που σχετίζονται με την καθημερινότητα του Πολίτη.
• Διασφαλίζεται η οικονομική αυτοτέλεια και των τριών επιπέδων της Διοίκησης. Η κατανομή γίνεται κατά 1/3 στην Κεντρική Διοίκηση, 1/3 στις Περιφέρειες και 1/3 στους Δήμους.
• Οι αρμοδιότητες ξεκινούν και ολοκληρώνονται σε κάθε επίπεδο. Δεν υπάρχει σύγχυση και επικάλυψη από διαφορετικά επίπεδα της Διοίκησης για το ίδιο αντικείμενο.
Θεσπίζονται ατομικοί και συλλογικοί στόχοι σε όλες τις υπηρεσίες, με παράλληλη καθιέρωση κινήτρων αποδοτικότητας.
• Καθιερώνεται η αξιολόγηση του έργου και της επίτευξης των στόχων των υπηρεσιών, με στόχο τη δυνατότητα σχεδιασμού παρεμβάσεων βελτίωσης τους.
• Καθιερώνονται θητείες σε όλα τα αξιώματα της Διοίκησης για την αποφυγή καθεστωτικών φαινομένων με όλα τα γνωστά αρνητικά αποτελέσματα.
• Θεσμοθετούνται τα Περιφερειακά και τοπικά δημοψηφίσματα για τις σημαντικές αποφάσεις.
• Οι τοπικοί κοινωνικοί και παραγωγικοί φορείς και οι Μ.Κ.Ο καθιερώνονται σε θεσμικούς συνομιλητές της Διοίκησης.
• Καθιερώνεται η κοινωνική λογοδοσία.
• Θεσπίζονται τα αιρετά τοπικά συμβούλια με δυνατότητα συμμετοχής και ελέγχου.
• Δημοσιοποίηση όλων των αποφάσεων και των τριών επιπέδων της Διοίκησης, εντός ορισμένου χρόνου στην ιστοσελίδα τους με στόχο τη Διαφάνεια.
• Στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη καθιερώνεται η Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση με αιρετό Πρόεδρο και Συμβούλιο. Ειδικότερα για τη Θεσσαλονίκη μειώνεται ο αριθμός των Δήμων του πολεοδομικού συγκροτήματος σε 4.

Διαβάστε περισσότερα!

ΤΟ ΝΕΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

( Άρης Παπαδόπουλος - 19 Απριλίου 2007 )

Τα προηγούμενα χρόνια έγιναν σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Τ.Α) και στην διοικητική συγκρότηση της χώρας.
Στην δεκαετία του 80 δόθηκαν πρόσθετες αρμοδιότητες και δημιουργήθηκαν οι νέοι θεσμοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Στην δεκαετία του 90 δημιουργήθηκε η αιρετή Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση που ήταν λανθασμένη, κατά την γνώμη μου, πολιτική επιλογή, έγινε η ουσιαστική οργάνωση των Περιφερειών και δημιουργήθηκαν οι νέοι Καποδιστριακοί Δήμοι.
Σήμερα, μετά από μια μακρά περίοδο θετικής προσφοράς, η υπάρχουσα δομή και λειτουργία δεν ικανοποιεί τις ανάγκες και τις απαιτήσεις των περιφερειών, των τοπικών κοινωνιών και του πολίτη. Επιπλέον προκαλεί και σημαντικές δυσλειτουργίες.
Η σημερινή διοικητική συγκρότηση της χώρας με τα τέσσερα επίπεδα δημιουργεί σύγχυση αρμοδιοτήτων και ασάφεια ευθυνών. Η ύπαρξη αρμοδιότητας για ένα αντικείμενο ή θέμα σε διάφορα επίπεδα οδηγεί σε γραφειοκρατία και σε μη ικανοποιητική εξυπηρέτηση του πολίτη.
Οι πολλές (13) και μικρές περιφέρειες δεν συμβάλλουν στην ολοκληρωμένη και ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη και επιπλέον δημιουργούν προβλήματα στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Είναι γνωστό ότι οι περιφέρειες που έχουν ΑΕΠ πάνω από το 75% του μέσου Κοινοτικού όρου, ιδιαίτερα μετά την διεύρυνση, εξέρχονται από τα ευρωπαϊκά προγράμματα του στόχου 1 της Συνοχής.

• Στην Ελλάδα την τελευταία περίοδο γίνεται αρκετή συζήτηση για το μοντέλο της περιφερειακής διοικητικής οργάνωσης της χώρας. Οι επιλογές που θα γίνουν πρέπει να λαμβάνουν υπ’ όψη την Ευρωπαϊκή εμπειρία και τις ιδιαιτερότητες της Ελλάδας και να αποσκοπούν στην αποδοτικότερη εξυπηρέτηση του πολίτη και στην επιτυχία των αναπτυξιακών προσπαθειών.

• Στην Ευρώπη στις περισσότερες χώρες (Γαλλία, Ιταλία, Αγγλία, Σκανδιναβικές χώρες, Βέλγιο, Ρουμανία κ.α.) ισχύει το παρακάτω μοντέλο: Δήμοι και Κοινότητες (κυρίως Γαλλία), Περιφέρειες με αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο και αιρετό Πρόεδρο του Περιφερειακού Συμβουλίου (Περιφερειάρχη) και κρατική εκπροσώπηση σε επίπεδο Νομού, κυρίως για την αποκεντρωμένη άσκηση των κρατικών αρμοδιοτήτων (κρατικός Νομάρχης ή κρατικός Διευθυντής ή …).

• Στην Ισπανία ισχύει το ίδιο μοντέλο. Στις ημιαυτόνομες όμως περιοχές υπάρχει «τοπική κυβέρνηση» (χούντα) με Κυβερνήτη και τοπικούς Υπουργούς όπως στην Καταλονία, την Ανδαλουσία, την περιοχή των Βάσκων.

• Στην Γερμανία υπάρχουν τα αυτόνομα κρατίδια με τοπικό Πρωθυπουργό και τοπική Κυβέρνηση στα πλαίσια του ομοσπονδιακού χαρακτήρα της χώρας αυτής.

• Στην Ελλάδα υπάρχει «κρατική» Περιφέρεια με διορισμένο Περιφερειάρχη και αιρετή αυτοδιοίκηση σε επίπεδο Νομού και Δήμου. Το ίδιο ισχύει στην Πορτογαλία και στην Βαλκανική Αλβανία.

• Στις περισσότερες Βαλκανικές χώρες (Βουλγαρία, Τουρκία) ισχύει το μοντέλο: Κεντρική Διοίκηση, Κρατική Νομαρχία και αιρετοί Δήμοι χωρίς Περιφερειακή οργάνωση.
  Στην Σερβία και την FYROM υπάρχουν μόνο Κεντρική Διοίκηση και αιρετοί Δήμοι χωρίς Νομαρχίες και Περιφέρειες.

- Το Σχέδιο του ΠΑΣΟΚ για την Διοικητική Συγκρότηση της χώρας και την λειτουργία της Τ.Α. στην νέα εποχή, πρέπει να βασίζεται σε ορισμένες βασικές αρχές και αντιλήψεις:

• Να είναι τολμηρό και ρεαλιστικό, ξεπερνώντας τον «συντηρητισμό» μας όταν είμαστε κυβέρνηση και την υπερβολή μας όταν είμαστε αντιπολίτευση.

• Να είναι συμβατό με τα Ευρωπαϊκά δεδομένα και την προοπτική της νέας Ευρωπαϊκής συγκρότησης (Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, νέος τρόπος χρηματοδότησης Περιφερειών, Ευρώπη των Περιφερειών και των Πόλεων).

• Να καθορίζει ένα νέο αυξημένο και συγκεκριμένο τρόπο χρηματοδότησης στις περιφερειακές και τοπικές αρχές.
• Συγκεκριμένοι και αυτοτελείς πόροι οδηγούν σε καθαρές ευθύνες και ελεγχόμενες, κυρίως από τους πολίτες, λειτουργίες.

• Αποκέντρωση αρμοδιοτήτων στις περιφερειακές και τοπικές αρχές.

Οι λειτουργίες της περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης και εξυπηρέτησης του πολίτη πρέπει να ασκούνται από τους θεσμούς που είναι κοντύτερα στον πολίτη. Ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων και λειτουργιών ούτως ώστε κάθε υπόθεση ή θέμα να εξαντλείται και να διεκπεραιώνεται σε ένα επίπεδο.

Η κατεύθυνση πρέπει να είναι:

• Καθαρές αρμοδιότητες και αποτελεσματική εξυπηρέτηση του πολίτη
• Συγκεκριμένοι πόροι, καθαρές ευθύνες, δημοκρατικός έλεγχος, διαφάνεια στην διαχείριση.

- Το νέο μοντέλο της διοικητικής οργάνωσης της χώρας που θα επιλέξουμε πρέπει να στηρίζεται σε ορισμένες ξεκάθαρες αρχές.

Πρώτον, πλήρης διαχωρισμός αρμοδιοτήτων και ευθυνών της Αυτοδιοίκησης και του Κράτους.

Δεύτερον, το κράτος έχει κεντρική και επιτελική λειτουργία.

Τρίτον, η Αυτοδιοίκηση (Περιφερειακή και Τοπική) ασκεί το σύνολο των αυτοδιοικητικών αρμοδιοτήτων καθώς και των αποκεντρωμένων κρατικών αρμοδιοτήτων που προσδιορίζει και επιτρέπει το Σύνταγμα. Είναι σκόπιμο, με την αναθεώρηση του συντάγματος, να μετατραπούν αρκετές από τις σημερινές κρατικές αρμοδιότητες σε Αυτοδιοικητικές ή να επιτρέπεται η άσκησή τους από την Αυτοδιοίκηση.

Τέταρτον, η εξυπηρέτηση και η φροντίδα του πολίτη παρέχεται από τους θεσμούς της Αυτοδιοίκησης που είναι πλησιέστερα στον πολίτη και κατά κανόνα η διεκπεραίωση ενός θέματος να εξαντλείται σ’ ένα επίπεδο.

Πέμπτον, οι κρατικοί πόροι της Αυτοδιοίκησης να αποτελούν ποσοστό επί των έμμεσων φόρων.

Με βάση λοιπόν τις αρχές που αναφέρθηκαν το μοντέλο που προτείνω είναι:

Οι Δήμοι να ασκούν το σύνολο των αρμοδιοτήτων που αφορούν την καθημερινότητα του πολίτη και την τοπική ανάπτυξη. Για να αντεπεξέλθουν όμως στο ρόλο αυτό πρέπει να έχουμε μείωση του αριθμού και αύξηση του μεγέθους των Δήμων. Να υπάρξει ο δεύτερος «Καποδίστριας».
Συνολικά είναι δυνατόν να φτάσουμε σε 300-400 Δήμους. Στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης πρέπει να τολμήσουμε και να οδηγηθούμε σε 4 Δήμους (Δυτικός - Βόρειος – Κεντρικός – Ανατολικός Δήμος).

Οι Περιφέρειες με αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο και αιρετό Περιφερειάρχη, έχουν την ευθύνη του συνολικού Περιφερειακού και Νομαρχιακού αναπτυξιακού προγράμματος. Επιπλέον ασκούν τις σημερινές κρατικές αρμοδιότητες περιφερειακής εμβέλειας.
Κρίσιμο ζήτημα αποτελεί η δυνατότητα εκχώρησης κανονιστικών και νομοθετικών αρμοδιοτήτων στα αιρετά περιφερειακά Συμβούλια. Είναι δυνατόν να προσδιοριστούν οι τομείς (περιβάλλον, υγεία, παιδεία κ.α.) και το επίπεδο κάτω από το οποίο μπορούν να ασκούνται αυτές οι αρμοδιότητες.

Η αυτοτελής και αυτοδύναμη αιρετή Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και ο αιρετός Νομάρχης καταργούνται. Οι υπηρεσίες των Νομαρχιών λειτουργούν ως υπηρεσίες της περιφέρειας στον Νομό.
Όργανα της Περιφέρειας είναι το αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο (Π.Σ.) με 51 μέλη, ο Πρόεδρος του Π.Σ. (αιρετός Περιφερειάρχης – περιφερειακός Κυβερνήτης) και 3 Αντιπρόεδροι του Π.Σ. (αναπληρωτές Περιφερειάρχες – υπεύθυνοι τομέων).
Η αναγκαιότητα όμως για αποτελεσματική λειτουργία, ισόρροπη ανάπτυξη όλων των περιοχών της χώρας και συνέχισης της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, επιβάλλουν την μείωση του αριθμού και την αύξηση του μεγέθους των Περιφερειών.
Προσωπικά θα πρότεινα επτά (7) Περιφέρειες: πέντε τα μεγάλα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας (Ήπειρος – Μακεδονία – Θράκη, Κεντρική Ελλάδα, Πελοπόννησος, Κρήτη, Νησιά του Αιγαίου) και δύο οι μεγάλες πόλεις της Ελλάδας (Αθήνα – Θεσσαλονίκη).
Στο θέμα των μητροπολιτικών λειτουργιών και της δημιουργίας των αντίστοιχων μητροπολιτικών θεσμών σε Θεσσαλονίκη και Αττική η προοπτική αυτή μόνο σύγχυση και τριβές θα προκαλέσει. Είναι δυνατό να ασκηθούν αυτές οι λειτουργίες από τις υπηρεσίες των αιρετών Περιφερειών (Αττικής και Θεσσαλονίκης).

Η παράλληλη λειτουργία του Κράτους συγκροτείται σε κεντρικό και νομαρχιακό επίπεδο.
Το Κεντρικό Κράτος, έχει επιτελική αρμοδιότητα και την ευθύνη του σχεδιασμού και προγραμματισμού των εθνικών πολιτικών καθώς και την παρακολούθηση της εφαρμογής αυτών σε τοπικό επίπεδο.
Οι Κρατικές Νομαρχιακές υπηρεσίες προΐστανται από ανώτατο κρατικό υπάλληλο που είναι αρμόδιος για την άσκηση των αποκεντρωμένων κρατικών αρμοδιοτήτων, την έγκριση νομιμότητας των αποφάσεων των αιρετών θεσμών και την εποπτεία των αποκεντρωμένων κρατικών υπηρεσιών.

- Αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων στην Περιφερειακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Η κατεύθυνση είναι:

• Περισσότερες αρμοδιότητες
• Ξεκάθαροι και συγκεκριμένοι πόροι
• Καθαρές λειτουργίες και ευθύνες.

Οι πόροι της Περιφερειακής και Τοπικής Αρχής είναι οι κρατικοί πόροι (ποσοστό επί των εμμέσων φόρων) και συμπληρωματικά οι ανταποδοτικοί και οι ίδιοι πόροι.

Οι κρατικοί πόροι, ανάλογα με τις αρμοδιότητες και τις υπηρεσίες που θα αναλάβει η Αυτοδιοίκηση, μπορούν να φτάσουν μέχρι το 50% των έμμεσων φόρων.

Το 40% κατανέμεται με αντικειμενικά κριτήρια και το 10% για την στήριξη της περιφερειακής σύγκλισης (βοήθεια στις πτωχότερες Περιφέρειες).

Οι πόροι που αναλογούν σε κάθε Περιφέρεια κατανέμονται ως εξής:

30% για την Περιφερειακή Αρχή (και για τα νομαρχιακά διαμερίσματα)

20% για την ενδοπεριφερειακή σύγκλιση

50% στους Δήμους με αντικειμενικά κριτήρια.

Οι πόροι καλύπτουν όλες τις δαπάνες της Περιφερειακής και της Τοπικής Αρχής (λειτουργικές, παροχή υπηρεσιών, αναπτυξιακές).
Αποκέντρωση νέων πρόσθετων αρμοδιοτήτων προϋποθέτει νέους επιπλέον πρόσθετους πόρους.

- Όσον αφορά τις Δημοτικές Επιχειρήσεις, υπάρχει ορατός κίνδυνος ο επόμενος «οργανισμός ανασυγκρότησης» να είναι για τις υπερχρεωμένες, στην πλειοψηφία τους, επιχειρήσεις.

Πρέπει να υπάρξουν τολμηρά βήματα με νομοθετικές ή και συνταγματικές ρυθμίσεις:

Πρώτον, να επιτρέπεται η δυνατότητα άμεσης επιχορήγησης στις δημοτικές επιχειρήσεις που παρέχουν κοινωνικό έργο.

Δεύτερον, να μπορούν τα Διαδημοτικά Νομικά Πρόσωπα να εκτελούν πράξεις δημοσίου συμφέροντος για τις οποίες θα αμείβονται.

Διαβάστε περισσότερα!

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ

Βασικές προϋποθέσεις υλοποίησης της νέας ριζοσπαστικής τομής της περιφερειακής αποκέντρωσης ανάμεσα σε άλλες, είναι η διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια της αυτοδιοίκησης.

Το ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ και ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ, είναι ΝΕΟ λόγω της νέας τομής Αποκέντρωσης (Επιτελικό Κράτος, Αιρετή Περιφέρεια, Ισχυρος Δήμος), κυρίως όμως είναι ΑΛΛΟ ΜΟΝΤΕΛΟ από εκείνο του κόμματος της συντήρησης, της Ν.Δ.

Είναι ΑΛΛΟ, γιατί ενισχύει ακόμη περισσότερο τους πολίτες και την κοινωνία σε βάρος του ελληνικού συγκεντρωτικού και πελατειακού κράτους, το οποίο εμποδίζει την ανάπτυξη της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.

Διαβάστε περισσότερα!

ΚΥΚΛΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Η θέση για μια νέα ριζοσπαστική τομή περιφερειακής αποκέντρωσης σε συνδυασμό με ένα επιτελικό κεντρικό κράτος και ακόμη πιο ενισχυμένους (και λιγότερους) δήμους, εκφράζεται κατ΄επανάληψη στο προγραμματικό κείμενο, σε συμφωνία με τις αποφάσεις του Συνεδρίου και του Εθνικού Συμβουλίου, στο θέμα αυτό.
Αν θεωρήσουμε τα προγραμματικά κείμενα, στις επιμέρους ενότητές τους (παιδεία, υγεία, δημόσια διοίκηση κλπ.) ως ¨οριζόντιες¨ πολιτικές, τότε μπορούμε να ονομάσουμε τις γεωγραφικές πολιτικές, ¨κάθετες¨ πολιτικές του προγράμματος.
Η ¨καθετοποίηση¨ του Προγράμματος προβλέπεται να γίνει σε Περιφερειακές Συνδιασκέψεις, μετά το Προγραμματικό Συνέδριο, ώστε να αποτελούν εξειδίκευση των αποφάσεών του. Αυτό σημαίνει ότι στις Αποφάσεις του Προγραμματικού Συνεδρίου πρέπει να περιέχονται με σαφήνεια όλοι οι αναγκαίοι όροι και προϋποθέσεις υλοποίησης του γεωγραφικού, ¨καθετοποιημένου¨ τμήματος του Προγράμματος. Αν δεν γίνει αυτό ΤΩΡΑ, οι Περιφερειακές Συνδιασκέψεις θα ¨σκοντάψουν¨ σε πολύ κρίσιμα θέματα και δεν θα πετύχουν τους επιδιωκόμενους στόχους.
Π.χ. Βασικές προϋποθέσεις υλοποίησης της νέας ριζοσπαστικής τομής της περιφερειακής αποκέντρωσης ανάμεσα σε άλλες, είναι η διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια της αυτοδιοίκησης.
Σχετικά με το θέμα αυτό η Απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου για την Αυτοδιοίκηση (..ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΑΠΟΦΑΣΗ Ε.Σ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ.doc) προβλέπει :
¨ α) Την κατανομή αρμοδιοτήτων:
15. Για να λειτουργήσει ένα σύγχρονο μοντέλο διακυβέρνησης πρέπει εξ αρχής να κωδικοποιηθεί, να επανακαθοριστεί το σύνολο των αρμοδιοτήτων και να κατανεμηθεί μεταξύ κράτους και επιπέδων αυτοδιοίκησης. Με βάση τις αδιαπραγμάτευτες αρχές της εγγύτητας και της επικουρικότητας, προσδιορίζουμε ποιες αρμοδιότητες ασκούνται αυτοτελώς και πλήρως σε κάθε επίπεδο αυτοδιοικητικών θεσμών και ποιες ασκεί το επιτελικό κράτος.
16. Είναι καιρός για να εμπιστευτούμε τις δυνάμεις της Αυτοδιοίκησης, της Περιφέρειας και να τους δώσουμε την αρμοδιότητα, τους πόρους και τα μέσα αλλά και την ευθύνη να ασκήσουν χάριν των πολιτών κρατικές αρμοδιότητες που μπορούν να ασκηθούν με ικανοποιητικότερο τρόπο από την Αυτοδιοίκηση, πιο κοντά στο πολίτη.
Τομείς όπως η παιδεία, η κοινωνική πολιτική, η προστασία του περιβάλλοντος, η προστασία της εργασίας, η προστασία και ενημέρωση του καταναλωτή, η κοινωνική ενσωμάτωση των μεταναστών, ο πολιτισμός και ο τουρισμός αλλά και ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης πρέπει να αποτελούν τον πυρήνα της δράσης της αυτοδιοίκησης.
Στην αυτοδιοίκηση ανατίθενται επίσης τα περιφερειακά αναπτυξιακά προγράμματα, η εξειδίκευση περιφερειακών πολιτικών, η παροχή κοινωνικών υπηρεσιών και η εξυπηρέτηση των πολιτών, η αξιοποίηση των περιβαλλοντικών και πλουτοπαραγωγικών πόρων, η εφαρμογή πολιτικών στους παραγωγικούς τομείς της οικονομίας και τα προγράμματα τοπικής ανάπτυξης.
17. Στο κράτος παραμένουν, η εξωτερική πολιτική και ασφάλεια της χώρας , τα δημόσια οικονομικά, η δικαιοσύνη, οι βασικοί τομείς του εθνικού και περιφερειακού σχεδιασμού της ανάπτυξης, της κοινωνικής πολιτικής και της παιδείας, ο εθνικός σχεδιασμός πολιτικής προστασίας, η διασφάλιση των δημοσίων αγαθών και οι ελεγκτικοί και εποπτικοί μηχανισμοί.
Στη βάση αυτής της κατανομής σχεδιάζεται η διοικητική συγκρότηση της χώρας.

β) Την οικονομική αυτοτέλεια:
18. Η νέα κατανομή αρμοδιοτήτων πρέπει να συνοδεύεται από την καθιέρωση αυτοτελών πόρων για την άσκηση των αρμοδιοτήτων κάθε επιπέδου. Στο πλαίσιο μιας ριζικής φορολογικής μεταρρύθμισης και αναμόρφωσης του δημοσιονομικού συστήματος προσδιορίζεται συγκεκριμένο ποσοστό επί των δημοσίων εσόδων που αποδίδονται απευθείας στην Αυτοδιοίκηση και εξασφαλίζουν την αυτοτέλεια των πόρων. Ποσοστό που διαμορφώνει ένα ισχυρό, πραγματικό και μετρήσιμο δείκτη αποκέντρωσης. Ταυτόχρονα, για να ενισχυθούν οι μειονεκτούσες περιοχές, στο κέντρο αλλά και την περιφέρεια, επιβάλλεται η ύπαρξη ενός Εθνικού Ταμείου Συνοχής και Σύγκλισης το οποίο θα παρεμβαίνει διορθωτικά. Αυτό το ρόλο πρέπει να παίξουν οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι.
Παράλληλα, με σειρά θεσμικών μέτρων επιδιώκουμε τη μείωση του λειτουργικού κόστους της Αυτοδιοίκησης, επανασχεδιάζοντας όργανα, διαδικασίες και πολιτικές¨.
Είναι σαφές ότι η Εισήγηση στο Προγραμματικό Συνέδριο πρέπει υποχρεωτικά να περιέχει τα κρίσιμα και βασικά σημεία των Αποφάσεων του Ανώτατου Οργάνου (μεταξύ δύο Συνεδρίων του ΠΑΣΟΚ), του Εθνικού Συμβουλίου.
Επομένως :
1. Η πρόταση της Επιτροπής Προγράμματος πρέπει να συμπεριλάβει κατ΄αρχήν τα παραπάνω σημεία της Απόφασης του Ε.Σ. ως έχουν.
Αυτό όμως, παρόλο που είναι αναγκαία προϋπόθεση, δεν είναι ικανή, για να ληφθεί μια απόφαση στο Προγραμματικό Συνέδριο (ΠΡΟΣΥΝ), που θα πηγαίνει τα πράγματα ένα βήμα μπροστά.
Επομένως :
2. Η Απόφαση του ΠΡΟΣΥΝ, για να υλοποιεί τις μέχρι τώρα Αποφάσεις, πρέπει να συμεριλαμβάνει και όλα εκείνα που προβλέπουν τα παραπάνω σημεια :
¨να κωδικοποιηθεί, να επανακαθοριστεί το σύνολο των αρμοδιοτήτων και να κατανεμηθεί μεταξύ κράτους και επιπέδων αυτοδιοίκησης. Με βάση τις αδιαπραγμάτευτες αρχές της εγγύτητας και της επικουρικότητας, προσδιορίζουμε ποιες αρμοδιότητες ασκούνται αυτοτελώς και πλήρως σε κάθε επίπεδο αυτοδιοικητικών θεσμών και ποιες ασκεί το επιτελικό κράτος¨.
¨Τομείς όπως η παιδεία, η κοινωνική πολιτική, η προστασία του περιβάλλοντος, η προστασία της εργασίας, η προστασία και ενημέρωση του καταναλωτή, η κοινωνική ενσωμάτωση των μεταναστών, ο πολιτισμός και ο τουρισμός αλλά και ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης πρέπει να αποτελούν τον πυρήνα της δράσης της αυτοδιοίκησης¨.
¨Στην αυτοδιοίκηση ανατίθενται επίσης τα περιφερειακά αναπτυξιακά προγράμματα, η εξειδίκευση περιφερειακών πολιτικών, η παροχή κοινωνικών υπηρεσιών και η εξυπηρέτηση των πολιτών, η αξιοποίηση των περιβαλλοντικών και πλουτοπαραγωγικών πόρων, η εφαρμογή πολιτικών στους παραγωγικούς τομείς της οικονομίας και τα προγράμματα τοπικής ανάπτυξης¨.
¨Στο κράτος παραμένουν, η εξωτερική πολιτική και ασφάλεια της χώρας , τα δημόσια οικονομικά, η δικαιοσύνη, οι βασικοί τομείς του εθνικού και περιφερειακού σχεδιασμού της ανάπτυξης, της κοινωνικής πολιτικής και της παιδείας, ο εθνικός σχεδιασμός πολιτικής προστασίας, η διασφάλιση των δημοσίων αγαθών και οι ελεγκτικοί και εποπτικοί μηχανισμοί¨.
¨Η νέα κατανομή αρμοδιοτήτων πρέπει να συνοδεύεται από την καθιέρωση αυτοτελών πόρων για την άσκηση των αρμοδιοτήτων κάθε επιπέδου. Στο πλαίσιο μιας ριζικής φορολογικής μεταρρύθμισης και αναμόρφωσης του δημοσιονομικού συστήματος προσδιορίζεται συγκεκριμένο ποσοστό επί των δημοσίων εσόδων που αποδίδονται απευθείας στην Αυτοδιοίκηση και εξασφαλίζουν την αυτοτέλεια των πόρων. Ποσοστό που διαμορφώνει ένα ισχυρό, πραγματικό και μετρήσιμο δείκτη αποκέντρωσης. Ταυτόχρονα, για να ενισχυθούν οι μειονεκτούσες περιοχές, στο κέντρο αλλά και την περιφέρεια, επιβάλλεται η ύπαρξη ενός Εθνικού Ταμείου Συνοχής και Σύγκλισης το οποίο θα παρεμβαίνει διορθωτικά. Αυτό το ρόλο πρέπει να παίξουν οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι¨.
Αν αυτά δεν γίνουν ΤΩΡΑ, είναι βέβαιο ότι μετά το ΠΡΟΣΥΝ δεν θα μπορούν να γίνουν, γιατί ¨δεν θα τα έχει προβλέψει η Απόφαση¨&
ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΜΠΡΟΣΤΑ, ΘΑ ΕΧΟΥΜΕ ΔΥΟ ΒΗΜΑΤΑ ΠΙΣΩ !
Ποιός όμως θα τα κάνει όλα αυτά ; Εδώ είναι ο κρίσιμος ρόλος των δυνάμεων της Περιφέρειας και του Κινήματος για την Αποκέντρωση και την Αυτοδιοίκηση. Πρέπει ΤΩΡΑ να εργαστούν και στο ΠΡΟΣΥΝ να εξασφαλίσουν ότι θα υλοποιηθούν οι μέχρι τώρα αποφάσεις. Η Αποκέντρωση και η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση δεν είναι κάτι που θα ¨προσφερθεί¨. Αντίθετα απαιτεί συνεχή εγρήγορση και συστηματική προσπάθεια, ώστε σε κάθε κρίσιμη καμπή να πετυχαίνεται το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Τώρα είμαστε στη φάση της κατάρτισης του Προγράμματός. Η ανοιχτή στους πολίτες συμμετοχική διαδικασία, ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΠΟ ΤΗ Ν.Δ., θα μείνει απλός ισχυρισμός στο ζήτημα αυτό, αν δεν αξιοποιηθεί από τις δυνάμεις της Περιφέρειας και του Κινήματος για την Αποκέντρωση και την Αυτοδιοίκηση.
Αν δεν πάμε μπροστά στην πιο σημαντική πτυχή του Προγράμματός μας, το ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ και ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ, δεν θα μείνει πίσω και η νέα επαγγελία για τη ΔΙΚΑΙΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ;
Μήπως στην περίπτωση αυτή, η διαμάχη μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ περιοριστεί στο ποιος ¨θα δώσει¨ περισσότερα ; Μήπως τότε η διαφορά μεταξύ των δύο κομμάτων περιοριστεί σε θέματα ποσοτικά και όχι ποιοτικά, ενισχύοντας τις απόψεις του τύπου ¨όλοι ίδιοι είναι¨;
Το ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ και ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ, είναι ΝΕΟ λόγω της νέας τομής Αποκέντρωσης (Επιτελικό Κράτος, Αιρετή Περιφέρεια, Ισχυρος Δήμος), κυρίως όμως είναι ΑΛΛΟ ΜΟΝΤΕΛΟ από εκείνο του κόμματος της συντήρησης, της Ν.Δ.
Είναι ΑΛΛΟ, γιατί ενισχύει ακόμη περισσότερο τους πολίτες και την κοινωνία σε βάρος του ελληνικού συγκεντρωτικού και πελατειακού κράτους, το οποίο εμποδίζει την ανάπτυξη της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.
Αρκεί όμως η παραπάνω διατύπωση της Απόφασης του Ε.Σ. ;
¨Είναι καιρός για να εμπιστευτούμε τις δυνάμεις της Αυτοδιοίκησης, της Περιφέρειας και να τους δώσουμε την αρμοδιότητα, τους πόρους και τα μέσα αλλά και την ευθύνη να ασκήσουν χάριν των πολιτών κρατικές αρμοδιότητες που μπορούν να ασκηθούν με ικανοποιητικότερο τρόπο από την Αυτοδιοίκηση, πιο κοντά στο πολίτη¨
Σαφώς όχι. Πρέπει και οι δυνάμεις της Αυτοδιοίκησης, της Περιφέρειας, να αποδείξουν για μια ακόμη φορά την ικανότητά τους να δικαιώσουν την εμπιστοσύνη αυτή, προτείνοντας ΤΩΡΑ τις αναγκαίες εξειδικεύσεις και εξασφαλίζοντας την υπερψήφισή τους στο ΠΡΟΣΥΝ.

Αρκεί όμως και αυτό ; σαφώς όχι. Πρέπει και το ΠΡΟΣΥΝ να πάρει με σαφήνεια τις σχετικές αποφάσεις, αλλοιώς θα μείνει μετέωρη και σε ένα βαθμό υποκριτική η αυτοκριτική αναφορά της Απόφασης του Ε.Σ. :
¨ 6. Στην πορεία αυτή, βέβαια, έγιναν και λάθη, υπήρξαν καθυστερήσεις και παραλήψεις.
Φαινόμενα κυβερνητισμού, διαχειριστικές λογικές της γραφειοκρατίας έθεσαν εμπόδια στην υλοποίηση της πολιτικής μας, ενώ αρκετές φορές κυριάρχησε η λογική της απλής αποσυγκέντρωσης και όχι της αποκέντρωσης του κράτους με την αυτοδιοίκηση.
Δεν στηρίξαμε επαρκώς την αυτοδιοίκηση με αυτοτελείς πόρους, για να μπορέσει να σηκώσει το βάρος των μεταφερόμενων αρμοδιοτήτων.
Υπήρξαν αδυναμίες στην ριζική και αποτελεσματική διασφάλιση της διαφάνειας και την αντιμετώπιση της διαφθοράς στη Διοίκηση και στην Αυτοδιοίκηση.
Δεν αξιοποιήσαμε όσο θα ήταν δυνατό κορυφαίους σταθμούς, όπως τη Συνταγματική αναθεώρηση του 2001, παρότι με αυτή πραγματοποιήθηκαν σημαντικά βήματα για την αυτοδιοίκηση.
7. Η εμπειρία μας έχει εμπλουτίσει σε δύναμη και ωριμότητα. Συνεχίζουμε με δημιουργικές πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις στο χώρο της Αποκέντρωσης και της Αυτοδιοίκησης.
Είμαστε έτοιμοι να ανοίξουμε ένα νέο ελπιδοφόρο μεταρρυθμιστικό κύκλο τομών και αλλαγών για την αναζωογόνηση των θεσμών, την ικανοποίηση των αναπτυξιακών αναγκών της χώρας και την εξυπηρέτηση των πολιτών¨.
Το αν και πόσο είμαστε έτοιμοι πρέπει να το δείχνουμε σε κάθε ένα βήμα μας. Στο διάστημα αυτό κατά την κατάρτιση του Προγράμματος. Στη συνέχεια με την Απόφαση του ΠΡΟΣΥΝ και μετά με την υλοποίησή του ως κυβέρνηση.

ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ως ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ως ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ως ΧΩΡΑ, ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΒΗΜΑ ΜΠΡΟΣΤΑ.

Διαβάστε περισσότερα!